Çocuklarda Konuşma Gelişimi ve Konuşma Problemleri

İnsanlar arası iletişim sağlamanın en önemli yolu konuşmadır. Ailelerin çocuklarının gelişimine ilişkin olarak en öncelikli bekledikleri aşamalardan biri çocuklarının konuşmaya başlamasıdır. Anne-baba olmanın zevkini yaşamak ve çocukların sosyalleşebilmesi için çocukların "dillenmesi" gerekir. Bu mucizevi olay birçok çocukta kendiliğinden gerçekleşir ve çocuklar anadillerini kendiliklerinden öğrenmiş olurlar. Ama bu iş sanıldığı gibi zahmetsiz değildir ve bir anda gerçekleşmez.

Çocuğun iletişimi doğumla birlikte başlar. Çocuğun ağlamaya başlaması ve ağlamayı iletişim için kullanması bile bir çeşit dil becerisidir. Çocuklar, kısa zamanda ağlama seslerinden farklı sesler çıkarır ve işittikleri belli sesleri algılamaya ve yorumlamaya başlarlar. Pek çok çocuk, bir yaş civarı ilk anlamlı sözcüklerini çıkarıp en geç 2-3 yaş gibi düzgün bir şekilde konuşmaya başlar. Ancak bu durum bazen böyle olmayabilir ve çocuklar zamanında konuşmaya başlayamayabilirler. Ya da konuşmaya başlasalar dahi sesleri telaffuz etmeyle ve/veya doğru sıraya dizmeyle ilgili sorunlar yaşayabilirler.

Bu sorunlar aileleri giderek endişelendiren bir hal alır. Bazen bu sorunlar uzun yıllar etkisini sürdürecek ve hatta tam olarak düzelmeyecek sorunların da habercisi olabilir. Çünkü dil ve konuşmayla ilgili sorunları olan çocuklarda sonrasında okuma ve yazmayı öğrenmede zorluklar görülebilir. Yani bu tip çocuklar ileriki yıllarda akademik başarısızlık, öğrenme sorunları, dikkat eksikliği, özgüven kaybı, yaşıtları ile ilişkilerde davranış sorunları ve uyum bozuklukları gibi alanlarda potansiyel risk taşımaktadırlar.

Konuşma Problemlerine Neden Olan Faktörler Nelerdir?

Çocuğun konuşma problemlerinin görülmesinde birçok faktör rol oynayabilir. Doğumla birlikte gelen veya doğum sırasında oluşan sorunlar, kromozom anomalileri, motor gelişim geriliği, işitme kaybı ve görme özrü gibi bazı duyusal kayıplar, genetik bozukluklar, ailede gecikmiş dil öyküsü, zeka geriliği, yarık dudak/damak gibi konuşma organlarındaki yapısal sorunlar, otizm, yaygın gelişimsel bozukluk gibi problemler, çevresel koşullar, dil ve konuşma gelişimini destekleyici uyaranların az olması, anne-babanın tutum hataları gibi birçok nedene bağlı olabileceği gibi bazen tüm bu nedenlerden bağımsız olarak da görülebilmektedir.

Çocuklarda Görülebilecek Konuşma Problemleri Nelerdir?

Çocuklarda görülebilecek başlıca konuşma problemleri şunlardır:

• Gecikmiş Konuşma
• Dili anlamada ve/veya ifade etmede yaşanacak problemler
• Artikülasyon (Telaffuz) ve Fonolojik Problemler
• Akıcılık Sorunları (Kekemelik)

Çocuğunuzda Konuşma Problemi Varsa Ne Yapılmalı?

Çocuğunuzda yukarıda belirtilen problemlerden biri ya da bir kaçı gözlemleniyorsa, çocuğunuz seslere tepki vermiyorsa, siz ve diğer aile üyeleri çocuğunuzun ne dediğini anlamıyorsanız, ailede de geç konuşma ve konuşma problemi öyküsü var ise ve siz de dil gelişimi ve konuşmasının yaşıtlarından belirgin olarak geri olduğunu düşünüyorsanız, bu konuda uzman bir dil ve konuşma terapistinden yardım almanız faydalı olacaktır.

Dr. Serkan Bengisu
Dil ve Konuşma Terapisti